Sprawa o stalking – jak zastrzec dane świadka?
Dziś odpowiem na powracające ze strony Klientów oraz Czytelników bloga pytanie, a mianowicie: czy składając w prokuraturze zeznania w charakterze świadka mogę zastrzec moje dane? Co zrobić żeby stalker nie poznał naszego adresu w toku postępowania przygotowawczego oraz podczas sprawy w sądzie? Nie muszę chyba bowiem nikogo przekonywać, że lepiej żeby stalker nie znał adresu swojej ofiary, a najgorsze co może się stać, to właśnie ujawnienie takich informacji nękającemu nas podejrzanemu lub oskarżonemu przez nieznajomość przepisów postępowania.
Czy jako świadek w sprawie o stalking mogę domagać się aby zastrzeżono moje dane?
Odpowiedź na powyższe pytanie brzmi „tak”. Obecnie taką możliwość daje nam art. 184 § 1 kodeksu postępowania karnego, który stanowi, że jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadka lub osoby dla niego najbliższej, można wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka, w tym danych osobowych, jeżeli nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.
I tutaj ważna uwaga- aby zastrzec dane świadka, niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności albo mienia nie musi zagrażać świadkowi bezpośrednio od osób, przeciwko którym toczy się postępowanie. Może ono wiązać się z ludźmi z otoczenia podejrzanych.
Co zrobić żeby prokurator lub sąd zastrzegł moje dane?
Do utajnienia danych świadka może dojść na dwa sposoby:
- w wyniku żądania samego świadka, wskazującego na powody utajnienia – wniosek można złożyć na piśmie lub ustnie do protokołu;
- albo też z inicjatywy organu procesowego, jeżeli brak jest wyraźnego wniosku świadka, ale sąd lub prokurator dostrzegą takie okoliczności, z których wynika istnienie podstaw do anonimizacji.
Nie można natomiast czynić nikogo świadkiem incognito wbrew jego woli, gdy on sam nie chce występować w tej roli.
Innymi słowy, jeśli jako ofiara stalkingu zgłaszasz zawiadomienie o podejrzeniu popełniania przestępstwa z art. 190a kodeksu karnego i będziesz przesłuchiwany w charakterze świadka, od razu w trakcie czynności, czy to na policji, czy przed prokuratorem, możesz złożyć wniosek o utajnienie swoich danych.
Kto wydaje postanowienie o zastrzeżeniu danych świadka?
Takie postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka (anonimizacja) wydaje:
- sąd
- w postępowaniu przygotowawczym – prokurator
(do takiej decyzji nie są uprawnione inne organy procesowe, np. Policja czy ABW).
Powyżej umieściłam autentyczne postanowienie o zastrzeżeniu danych świadka, co prawda nie w sprawie o stalking, ale o czyn z art. 191 paragraf 1 kodeksu karnego czyli o stosowanie przemoc lub groźby bezprawnej, który bardzo często jest związany bezpośrednio z przestępstwem uporczywego nękania. (Na marginesie zwracam uwagę, że podstawa prawna podana w tym postanowieniu tj. art. 191 § 3 k.p.k. juz nie obowiązuje – przepis ten został uchylony na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Dz.U.2015.21).
Jakie dane można utajnić?
W razie utajnienia świadka zachowaniu w tajemnicy podlegają okoliczności umożliwiające ujawnienie tożsamości świadka, w tym:
- dane osobowe- czyli m.in. imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, miejsce pracy, zawód i inne tego rodzaju informacje, które wprost pozwalają ustalić osobę świadka;
- wszystkie te okoliczności, podawane w zeznaniach świadka incognito, które mogłyby naprowadzić na jego tożsamość, np. to, że pracuje z określoną, bliską dla oskarżonego osobą, pracował w określonym czasie z oskarżonym i dlatego go zna, uczy jego dzieci itd.
Ponieważ temat jest bardzo obszerny, będę jeszcze o nim pisać. Ewentualne pytania proszę zadawać w komentarzach poniżej.