Kiedy mamy do czynienia z przestępstwem uporczywego nękania, a kiedy z wykroczeniem w postaci złośliwego niepokojenia. Czym się różni art. 190a kodeksu karnego od art. 107 kodeksu wykroczeń?
Ostatnio, w jednej z prowadzonych przeze mnie spraw zdarzyło się, że prokuratura umorzyła postępowanie o czyn z art. 190a kodeksu karnego. Jednocześnie prokurator stwierdził, że doszło do wykroczenia z art. 107 kodeksu wykroczeń. Uzasadnienie, jak to zwykle bywa w tego typu przypadkach, było bardzo lakoniczne. Trudno więc nawet wywnioskować dlaczego akurat prokurator stwierdził, że nie mamy tu do czynienia z przestępstwem uporczywego nękania, a jedynie wykroczeniem w postaci złośliwego niepokojenia. Oczywiście wnieśliśmy zażalenie, które będzie rozpatrywane przez sąd.
Po tej sprawie widzę jednak, że wciąż istnieje potrzeba wyjaśnienia klientom na czym polegają różnice między złośliwym niepokojeniem a nękaniem czyli pomiędzy art. 190a kk a art. 107 kw. Dlatego dziś właśnie próba odpowiedzi na pytanie, jakie są różnice między złośliwym niepokojeniem a uporczywym nękaniem.
Art. 107 kodeksu wykroczeń stanowi, że kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
Złośliwe niepokojenie w rozumieniu tego art. 107 kw to wzbudzanie niepokoju, obawy, lęku, polegające na zakłóceniu spokoju lub innych zachowaniach wyprowadzających pokrzywdzonego z równowagi psychicznej. Tak stwierdził Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. III KK 213/12.
Przykłady złośliwego niepokojenie to:
Innymi słowy, istotą tego wykroczenia jest, że zachowanie sprawcy jest ukierunkowane na dokuczenie innej osobie i charakteryzuje się złośliwością.
Natomiast art. 190a § 1 kodeksu karnego, jak już wiele razy wskazywałam na tym blogu, mówi, że kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Nie ma tu więc ani słowa o złośliwości, niepokojeniu czy wprowadzaniu w błąd ofiary.
Jak wynika zatem z powyższego, pierwszą i najważniejszą różnicą pomiędzy wykroczeniem z art. 107 kw, a przestępstwem z art. 190a kk, jest zachowanie sprawcy, które – przy wykroczeniu – zmierza do dokuczenia ofierze. Przy stalkingu zaś – zamiary sprawcy mogą być zgoła odmienne np. chęć okazania adoracji, admiracji, czy wręcz miłości.
Przytoczę tu zdanie mojego profesora Marka Mozgawy, który opiniował projekt ustawy o zmianie kodeksu karnego kilka lat temu kiedy stalking był wprowadzany do polskiego porządku prawnego. „Słusznie zatem wskazuje się, że o ile można rozważać zastosowanie art. 107 kw przy zachowaniach sprawcy prześladującego swoją ofiarę z powodu zemsty, niechęci czy wręcz nienawiści, to nie będzie takiej możliwości, w przypadku gdy sprawca motywowany był np. głębokim (choć być może patologicznym i nieodwzajemnionym) uczuciem do ofiary”.
Drugą najważniejszą różnicą pomiędzy wykroczeniem z art. 107 kw, a przestępstwem z art. 190a kodeksu karnego, jest skutek, jakie zachowanie sprawcy ma wywołać. Przy stalkingu konieczne jest wzbudzenie u ofiary poczucia zagrożenia lub istotne naruszenie jej prywatności. Natomiast wykroczenie z art. 107 kw jest formalne (bezskutkowe). Oznacza to, że przepis ten nie wymaga, żeby sprawca poprzez swoje zachowanie wzbudził u pokrzywdzonego uczucie przykrości, zdenerwowania, rozdrażnienia i w ten sposób zakłócił jego spokój psychiczny (równowagę psychiczną).
Trzecia różnica pomiędzy złośliwym niepokojeniem a uporczywym nękaniem (przestępstwem z art. 190a kk) polega na tym, że przy uporczywym nękaniu, jak sama nazwa wskazuje, koniecznie musi występować uporczywość działania sprawcy. Przy wykroczeniu z art. 107 kw zaś nie ma tego znamienia.
O tym, kiedy mam do czynienia z uporczywością nękania, pisałam m.in. tutaj: Uporczywe nękanie- ile musi trwać, aby uznać je za przestępstwo.
Składając zawiadomienie o popełnieniu czy to przestępstwa z art. 190a kk, czy to wykroczenia z art. 107 kw, musimy się zatem liczyć z faktem, że podstawową kwestią jaka będzie badania w postępowaniu przygotowawczym, to zamiar sprawcy. To znaczy koniecznym będzie ustalenie co chciał osiągnąć sprawca, co chciał spowodować, czy jego celem było tylko niepokojenie, czy też chciał wzbudzić zagrożenie w swojej ofierze lub naruszyć jej prywatność.
Poza tym należy pamiętać, że przy przestępstwie stalkingu jest trochę trudniej niż przy wykroczeniu. Bowiem przy nękaniu koniecznym jest wykazanie powtarzalności działania sprawcy, że jego zachowanie jest rozciągnięte w czasie (czyli uporczywości). Jeśli chcesz wiedzieć, co może być dowodem na nękanie, przeczytaj ten artykuł: Jak udowodnić nękanie?
O tym, jak bardzo uporczywe nękanie jest groźnym przestępstwem przekonał się pewien młody mężczyzna- Pan Adam z Łodzi. Pan Adam padł ofiarą stalkera, który nie tylko do niego pisał, obrażał, ale również zniszczył mu drzwi mieszkania oraz auto. Nawet kiedy stalker trafił do tymczasowego aresztu, nadal pisał listy do pana Adama.
O tej sprawie wypowiadałam się dla telewizji TVN. Zachęcam do obejrzenia całego reportażu w Uwadze! TVN: Obraźliwe plakaty, śledzenie i groźby. Kto stalkuje pana Adama?
Pamiętaj, że nawet jeśli twoja sprawa była prowadzona przez prokuratora pod kątem stalkingu, a potem znajdzie się w sądzie jako zakwalifikowana z art. 190a kk, czyli jako uporczywe nękanie, sąd może tę kwalifikację zmienić. Na przykład sąd może dojść do wniosku, że nękania nie było,a jedynie było wykroczenie- złośliwe niepokojenie. O jednej z takich spraw pisałam tutaj: Złośliwe niepokojenie – wykroczenie z art. 107 kw.
Różnice pomiędzy złośliwym niepokojeniem a uporczywym nękaniem wyjaśniłam również w innym wpisie na blogu, a mianowicie w sprawie nękania przez sąsiada. Tutaj znajdziesz ten artykuł: Nękanie przez sąsiada.
Powyższe informacje stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych. W przypadku wątpliwości zapraszam do kontaktu.
Wykonanie strony: 