Nękanie (stalking) w Niemczech

Do napisania tego tekstu nosiłam się od wielu miesięcy. Nie z powodu sentymentu (chodziłam do klasy niemieckiej w liceum, wielokrotnie jeździłam do tego kraju na wakacje, mam tam dużą rodzinę), ale dlatego, że po prostu bardzo dużo Polaków mieszkających w Niemczech dzwoniło do mnie z prośbą o poradę jak sobie radzić ze stalkingiem. Często pytania te dotyczyły tak naprawdę sytuacji kiedy przestępstwo miało miejsce w Polsce, a pokrzywdzony następnie wyjechał do innego kraju. I tu jak najbardziej jestem w stanie doradzić, jednak sytuacja się komplikowała kiedy padały pytania o niemieckie prawo karne. Nie jest to moja specjalizacja, więc postanowiłam się po pierwsze trochę się doszkolić, a po drugie zebrać i spisać podstawowe zagadnienia o stalkingu w innych krajach Unii Europejskiej. Zaczynamy od Niemiec. Poniżej znajduje się zbiór najważniejszych informacji o przestępstwie uporczywego nękania w niemieckim prawie karnym.

Czy nękanie jest w Niemczech karalne?

W Niemczech stalking został opisany m.in. w artykule 238 kodeksu karnego (Strafgesetzbuch, w skrócie StGB).  Podobnie jak w Polsce, w prawie niemieckim również jest to przestępstwo. I również  ścigane jest na wniosek pokrzywdzonego. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy wymaga tego szczególny interes społeczny, to stalking może być ścigany z urzędu.

Napisałam, że nękanie jest m.in. w kodeksie karnym, bo istnieją jeszcze inne akty prawne mówiące o tym przestępstwie. Ale o tym na samym końcu.

Definicja nękania – Niemcy

W Niemczech stalkingiem jest:

• umyślne działanie sprawcy;
• działanie sprawcy musi być ciągiem czynów podejmowanych w okresie co najmniej jednego miesiąca, a w ramach działania sprawcy musi dojść do co najmniej 10 czynów o podobnym charakterze i natężeniu;
• skutkiem działania musi być reakcja psychofizyczna osoby pokrzywdzonej (odczuwanie zagrożenia, lęku). Czyli innymi słowy poważne oddziaływanie na tryb życia.

Jak widać w Niemczech sztywno zostało określone po ilu niechcianych od sprawcy wiadomościach sms czy telefonach, pokrzywdzony może składać zawiadomienie. Wystarczy, że ofiara będzie nękana przez miesiąc, a powtarzalnych zachowań będzie 10.

W Polsce nie ma takich reguł. Stąd też duże problemy interpretacyjne kiedy nękanie jest już uporczywe. Pisałam o tym m.in. tutaj: Uporczywe nękanie- czyli ile musi trwać aby uznać je za przestępstwo.

Nękanie (stalking) w kodeksie karnym

W niemieckim kodeksie karnym przestępstwo stalkingu jest trochę bardziej rozbudowane niż w polskim. Specjaliści mówią na to „kazuistyczna konstrukcja przestępstwa”. I tak, w Niemczech karalne jest nękanie poprzez:

1. szukanie bliskości fizycznej (z pokrzywdzonym);
2. próby nawiązania kontaktu z pokrzywdzonym za pomocą używanie środków telekomunikacyjnych lub innych środków komunikacji albo za pośrednictwem osób trzecich;
3. używanie danych osobowych ofiary w celu zamawiania rzeczy i usług
   oraz nakłanianie innych osób do kontaktowania się z ofiarą;
4. grożenie utratą życia, zdrowia, wolności ofiary bądź osób jej bliskich;
5. dopuszczenie się innego porównywalnego zachowania i naruszania wolności
   osobistej ofiary.

Poza tym, poza powyżej wskazanym typem podstawowym stalkingu, w  Niemczech  występują również typy kwalifikowane. I tak w prawie niemieckim mamy do czynienia z typami kwalifikowanymi (określonymi w § 238 ust. 2 i 3). Wówczas znamionami kwalifikującymi nękanie są: narażenie ofiary, jej krewnego lub osoby bliskiej na niebezpieczeństwo śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (ust. 2). Lub spowodowanie (poprzez nękanie) śmierci ofiary, jej krewnego lub osoby bliskiej (ust. 3).

Kary za nękanie w Niemczech

Przestępstwo nękania w Niemczech zagrożone jest karą pozbawienia wolności do 3 lat. Oczywiście chodzi tu o tak zwany typ podstawowy. Bo typ kwalifikowany, czyli kiedy sprawca powoduje ciężkie obrażenia ciała lub zagrożenie życia ofiary lub osób jej najbliższych, zagrożony jest karą pozbawienia wolności do 10 lat.

Stalking w Niemczech – jak się bronić?

Jak już wspominałam na początku stalking jest w Niemczech uregulowany nie tylko w kodeksie karnym, ale również w ustawie „O przeciwdziałaniu przemocy”.  Poza standardowym zgłoszeniem sprawy policji, ofiara stalkingu w Niemczech może też złożyć wniosek do sądu cywilnego. Chodzi o wniosek o nakaz powstrzymania się sprawcy od kontaktów osobistych, telefonicznych i za pomocą innych środków telekomunikacyjnych, w sytuacji gdy „osoba nielegalnie i umyślnie niepokoi inną osobę wbrew jej woli przez powtarzające się śledzenie jej albo kontaktowanie się za pomocą środków telekomunikacyjnych”.

Jak reagować na stalking?

Bez względu na to, czy zdecydujesz się na zawiadomienie organów ścigania o przestępstwie uporczywego nękania, czy też nie, pamiętaj o pewnych kwestiach, które pomogą ci się od stalkingu uwolnić. Albo chociaż go ograniczyć.

Nie oddzwaniaj do stalkera i nie odpisuje na jego wiadomości. Nie ulegaj jego szantażom i nie zgadzaj się na spotkanie  z nim. To przyniesie tylko chwilowy spokój.  Inne rady znajdziesz tutaj: Jak reagować na stalking?

Pamiętaj też, że możesz skierować do stalkera wezwanie do zaprzestania naruszenia twoich dóbr. Jak to zrobić, dowiesz się stąd:Jak wezwać stalkera do zaprzestania nękania?