Liczba skazań za przestępstwo uporczywego nękania z art. 190a kodeksu karnego wzrasta w Polsce z roku na rok. W 2020 r. wydano aż 2 tysiące wyroków za stalking oraz podszywanie się. (Więcej o stalkingu w Polsce pisałam tutaj: Wyroki za nękanie).

Skoro stalking jest tak powszechny, warto zastanowić się kim są ofiary nękania psychicznego, stalking. I kto należy do grupy ryzyka. Warto też wiedzieć jakie działania podejmować, aby uniknąć stalkingu i nie stać się ofiarą uporczywego nękania.

Nękanie psychiczne – skutki

Nie wymaga chyba szerszego uzasadnienia, że stalking negatywnie wpływa nie tylko na życie ofiary, ale także jej rodziny.  Przestępstwo uporczywego nękania może spowodować liczne, negatywne skutki od niepokoju począwszy na traumach i depresji skończywszy.

Bez względu na to, czy masz do czynienie z nękaniem przez internet, czy nękaniem tylko przez Facebooka, bez względu na przyczyny stalkingu, psychologowie wyliczają, że stalking powoduje poczucie wstydu, obniżenie poczucia własnej wartości. A także utratę zaufania, trudności z koncentracją uwagi oraz w wypełnianiu codziennych obowiązków, frustrację itp. Niektóre z ofiar stalking może doprowadzić nawet do prób samobójczych.

Zgodnie z badaniami nad stalkingiem (przeprowadzonymi przez p. Justynę Skarżyńską-Sernaglia w roku 2006) u 62% ofiar doświadczenie stalkingu wpłynęło negatywnie na ich życie i zdrowie. Negatywne skutki to m.in. poczucie zagrożenia, niepokój, zaburzenia psychosomatyczne i problemy w relacjach interpersonalnych. Statystycznie przedstawia się to tak, że zaburzenia niepokoju wystąpiło u 49% ofiar. Zaś zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania itp. – u 22% ofiar. Zmiany lub trudności w kontaktach interpersonalnych – u 57 % ofiar.

Ofiary nękania psychicznego

Czy wiesz, że w Stanach Zjednoczonych aż 1,4 miliona osób rocznie staje ofiarami stalkerów, z czego 1 milion to kobiety? Ryzyko stania się ofiarą w ciągu życia wynosi zatem dla kobiet 8%, a dla mężczyzn 2% (tak podaje prof. Brunon Hołyst, Psychologia kryminalistyczna).

Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce dotyczących uporczywego nękania (tych z roku 2006, o których wspominałam już powyżej) również nie są optymistyczne. Zgodnie z wynikami:

• aż 12% osób badanych jest lub było ofiarą stalkingu
• ofiarami stalkingu padają przede wszystkim kobiety (72%)
• w 90% przypadków istnieje relacja znajomości między ofiarą a prześladowcą
• w przeszło połowie przypadków stalkerem jest partner (mąż, narzeczony, sympatia) lub były partner (pisałam o tym także tutaj: Nękanie przez byłego partnera)
  
• dla 81% ofiar nękanie trwało od kilku miesięcy do dwóch lat, najdłuższy okres to osiem lat
• najczęstszym sposobem nękania jest rozpowszechnianie plotek i oszczerstw na temat ofiary – aż 70% ofiar doświadczyło takiej formy stalkingu

Ofiary stalkingu – osoby należące do grupy ryzyka

Zgodnie z badaniami do grup ryzyka stania się ofiarą stalkingu należą:

• kobiety w wieku poniżej 40 lat (zgodnie z badaniami aż w 63,6% przypadków ofiarami były kobiety w wieku poniżej 40 lat)
• osoby samotne
• wykonujący zawody, które wymagają częstego kontaktu z innymi ludźmi – lekarze, nauczyciele itp.
• osoby, które zakończyły relacje, związek, małżeństwo (jak już pisałam – najczęściej ofiarą stalkingu staje się były partner)

Ofiary nękania psychicznego- co powinny wiedzieć?

Czasem trudno jest ocenić czy okazywana nam sympatia, zainteresowanie przez inną osobę jest szczere i niewinne czy ma patologiczne podłoże i zmierza do uporczywego nękania. Poniżej znajdziesz kilka porad, które zapobiegają prześladowaniu. Jeśli zastosujesz się do tych wskazówek, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie będziesz potrzebował adwokata od stalkingu.

1. Uważaj na to co publikujesz w sieci na swój temat, jakie informacje o życiu prywatnym udostępniasz na Facebooku. Stalker często '”karmi się” danymi o nas, które sami umieściliśmy w Internecie
2. Używaj ustawień prywatności na swoim koncie na Facebooku i innych portalach społecznościowych.
3. Dbaj o własne bezpieczeństwo – jeśli pomimo zakończenia relacji z parterem, ten mimo wszystko dąży do kontaktu z tobą,  zaczyna wysłać ci listy czy prezenty – wymień zamki w drzwiach, nie przyjmuj prezentów.
4. Zakomunikuj wprost osobie, która  zaczyna być nachalna czy natrętna, że nie życzysz sobie odwiedzin, telefonów i maili, nie rozbudzaj u nikogo płonnych nadziei (pamiętaj jednak, że tłumaczenie stalkerowi, żeby przestał cię prześladować nic nie da, a wręcz może spowodować nasilenie przestępczych czynów).

Rady dla ofiar stalkingu

Inne, cenne rady, dla ofiar stalkingu, znajdziesz poniżej.

1. Po zakończeniu relacji z partnerem, którego główną motywacją staje się przeciwstawienia się tobie i twojej decyzji o rozstaniu – poinformuj bliskich o tym fakcie, poproś sąsiadów czy ochronę budynku, w którym mieszkasz aby zwrócili uwagę czy były partner nie „odwiedza cię”, nie wystaje pod twoimi drzwiami, nie podsłuchuje itp.
2. Nie udostępniaj nikomu swoich haseł innym do poczty elektronicznej czy portali społecznościowych.
3. Nie podawaj w Internecie swojego adresu zamieszkania (często zdarza się, że przedsiębiorcy prowadzą działalność w swoim domu, to najkrótsza droga aby stalker znalazł twój adres w ewidencji, która przecież jest jawna w tym zakresie).

Parę lat temu opowiadałam o uporczywym nękaniu i ofiarach stalkingu w magazynie Women’s Health. W tym artykule znajdziesz tez inne praktyczne porady, jak radzić sobie  z nękaniem:  Stalking: raport specjalny

Pismo do stalkera

Jeśli już padłeś ofiarą nękania, możesz zastanowić się nad wezwaniem go na piśmie do zaprzestania stalkingu: Jak wezwać stalkera do zaprzestania nękania?

Ewentualnie rozważ złożenie zawiadomienia o przestępstwie.

Nękanie psychiczne – pomoc adwokata

Bez względu na to, czy już padłeś ofiara nękania, czy dopiero nękające zachowania w stosunku do ciebie się zaczynają – nie lekceważ stalkera. Nie pozostawaj bierny. Pamiętaj, że masz prawo bronić się przed stalkingiem, zwróć się o pomoc prawną czy psychologiczną. Dane kontaktowe do mnie znajdziesz tutaj: Adwokat Barbara Szopa – kontakt, adres, telefon