Stalking w Wielkiej Brytanii – jakie prawo reguluje nękanie w UK, jaka grozi kara za nękanie w UK, gdzie zgłosić przestępstwo?
Stalking w Wielkiej Brytanii
Wielka Brytania to jedno z pierwszych europejskich państw, jakie wprowadziły przepisy karne i instrumenty zwalczania nękania, bo już w roku 1997. Dla porównania – w Belgii adekwatny czyn zabroniony istnieje od 1998, w Holandii od 2000. Zaś w Niemczech od 2007 roku. Skoro zatem UK ma o ponad dłuższe o dekadę od nas doświadczenie z walce z nękaniem, warto się od nich uczyć. Poza tym, jak donosi Główny Urząd Statystyczny, to właśnie UK jest państwem Europy, gdzie wyemigrowało najwięcej Polaków. Również z myślą o Polakach mieszkających na Wyspach, którzy mogli paść ofiarą przestępstwa stalkingu, powstał dzisiejszy post.
Z przeprowadzonych badań na temat stalkingu w Wielkiej Brytanii w 2015 roku (National Stalking Helpline) okazało się, że w ciągu ostatniego roku 4,9% kobiet i 2,4 % mężczyzn było ofiarą aktów stalkingu. To w przeliczeniu daje 734 000 ofiar uporczywego nękania wśród kobiet i 388 000 wśród mężczyzn.
W większości przypadków istniały relacje, znajomość między napastnikiem a ofiarą. I tak, największą grupę stalkerów stanowią eks-partnerzy, bo aż 45%. Inna duża grupa stalkerów to znajomi ofiary (22%). Tylko 10% pokrzywdzonych przestępstwem stalkingu nie miało wcześniej żadnych relacji ze swoim prześladowcą.
Badania wskazały, że ofiarami stalkingu w Wielkiej Brytanii, podobnie jak w innych krajach, padają przede wszystkim kobiety (80%). A prześladowcami częściej są mężczyźni.
Sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka stania się ofiarą nękania: Ofiara stalkingu- kim jest? Kto należy do grupy ryzyka?
Pierwszym aktem prawnym, który odnosił się do przestępstwa nękania w Anglii i Walii (nie omawiam to Szkocji, która ma oddzielne ustawodawstwo) był „Protection from Harassment Act 1997„. Użyto tu sformułowania „harassment” czyli „molestowanie”, „napastowanie”, a nie terminu „stalking”.
Harassment obejmuje szeroki zakres zachowań obraźliwych. Powszechnie rozumiane jest jako powtarzające się zachowania wzbudzające niepokój, wywołujące strach w ofierze. W świetle tych przepisów ofiara może dochodzić swoich praw również na gruncie prawa cywilnego. Nawet jeśli sprawca nie został skazany wyrokiem karnym. Istnieje wiele rodzajów owego napastowania. Najpopularniejszym rodzajem jest sexual harassment (o podłożu seksualnym), racial harassment (z uwagi na rasę, pochodzenie). Czy workkplace harassment (napastowanie w miejscu pracy).
Stalking, jako nowe przestępstwo, odrębne od wspomnianego wcześniej napastowania – „harrasment”, wprowadzono do porządku karnego dopiero w roku 2012 na mocy „Protection of Freedoms Act 2012”. Poprzez dodanie nowych sekcji do aktu „Protection from Harassment 1997” tj. sekcji 2A oraz 4A. Nie ma w tym akcie prawnym definicji stalkingu (podobnie z resztą jak w polskiej ustawie). Jednak znajdują się przykłady nękania takie jak obserwowanie, zmuszanie ofiary do kontaktu za pomocą jakichkolwiek środków, w tym mediów społecznościowych, czego efektem jest ograniczenie wolności ofiary, wzbudzenie w niej poczucia, że nieustannie musi być ostrożna.
Najsurowsza kara jak grozi za stalking w Anglii i Walii to 5 lat pozbawienia wolności. Zgodnie z danymi Ministerstwa Sprawiedliwości w roku 2014 tylko 147 osób zostało skazanych za przestępstwo stalkingu określonego w sekcji 4A. Statystyka Izby Gmin donosi, że kara pozbawienia wolności orzekana za stalking jest tu raczej wyjątkiem, nie regułą.
W Polsce za uporczywe nękanie również grozi kara pozbawienia wolności. Tutaj pisałam szczegółowo o karach za stalking według polskiego kodeksu karnego: Co grozi za nękanie telefoniczne?
Organy wymiaru sprawiedliwości UK rekomendują ofiarom stalkingu zgłaszanie spraw policji. A co do sposobów postępowania z prześladowcą, to są uniwersalne wszędzie, czyli:
Więcej pomocnych rad najdziesz tutaj: Jak wezwać stalkera do zaprzestania nękania?
Badania pokazały, że tylko 26,6% przypadków stalkingu zostało zgłoszonych policji. Co niepokojące, aż 43,3% osób, które dokonały zgłoszeń stwierdziły, że policja była „nie za bardzo pomocna” lub też, że nie pomogła im wcale.
I teraz kolejne ciekawe spostrzeżenia za strony National Stalking Helpline, czyli organizacji w UK, która zajmuje się pomocą ofiarom stalkingu. Otóż według NSH, policjanci, którzy przyjmują zgłoszenie od ofiar, nie zawsze raportują to właśnie jako stalking. Lecz jako herassment, czyn o mniejszej wadze. Skupiają się na jednym aspekcie stalkingu takim jak szkody materialne lub też stwierdzą, że nic nie mogą zrobić. Albo, że to w ogóle nie jest sprawa dla policji. Takie spostrzeżenia często słyszę niestety również od swoich klientów, choć nie znam skali tego zjawiska.
Jeśli czytasz ten artykuł, domyślam się, że najprawdopodobniej jesteś Polakiem mieszkającym w UK. Jeśli tak jest, a dodatkowo padłeś ofiara nękania, to wiedz, że pomocy może poszukać również w Polsce. Zależy to oczywiście od wielu czynników, ale głównie od tego, czy twój stalker jest Polakiem i gdzie działa. Konkretniej- skąd wysyła do ciebie wiadomości, albo skąd telefonuje? Jeśli wiesz lub przypuszczasz, że sprawca swoje zachowania podejmuje na terenie Polski, zastanów się, czy nie lepiej zgłosić tego przestępstwa właśnie w Polsce.
Jako adwokat pomogłam już wielu Polakom mieszkającym w Wielkiej Brytanii oraz innych krajach Europy (oraz USA), w sprawach o stalking. Jeśli masz pytania, chciałabyś się skonsultować co robić, a czego nie robić, to zapraszam do kontaktu ze mną: Adwokat Barbara Szopa – kontakt, tel., mail.
Pamiętaj, że sprawca uporczywego nękania może ponosić odpowiedzialność w Polsce, także wówczas, gdy jest obcokrajowcem. Innymi słowy, stalker mający inne obywatelstwo niż polskie np. obywatelstwo Wielkiej Brytanii, może zostać osądzony, a następnie skazany w Polsce. Jeśli więc nęka cię ktoś, kto mieszka w Wielkiej Brytanii, wiedz, że sprawa o nękanie przeciwko niemu może toczyć się także w Polsce. Zależy to od wielu czynników, ale jest możliwe. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Nękanie przez cudzoziemca.