Stalking w Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania to jedno z pierwszych europejskich państw, jakie wprowadziły przepisy karne i instrumenty zwalczania nękania, bo już w roku 1997. Dla porównania – w Belgii adekwatny czyn zabroniony istnieje od 1998, w Holandii od 2000. Zaś w Niemczech od 2007 roku. Skoro zatem UK ma o ponad dłuższe o dekadę od nas doświadczenie z walce z nękaniem, warto się od nich uczyć.  Poza tym, jak donosi Główny Urząd Statystyczny, to właśnie UK jest państwem Europy, gdzie wyemigrowało najwięcej Polaków. Również z myślą o Polakach mieszkających na Wyspach, którzy mogli paść ofiarą przestępstwa stalkingu, powstał dzisiejszy post. 

Stalking w Wielkiej Brytanii

Z przeprowadzonych badań na temat stalkingu w Wielkiej Brytanii w 2015 roku (National Stalking Helpline) okazało się, że w ciągu ostatniego roku 4,9% kobiet i 2,4 % mężczyzn było ofiarą aktów stalkingu. To w przeliczeniu daje 734 000 ofiar uporczywego nękania wśród kobiet i 388 000 wśród mężczyzn.

W większości przypadków istniały relacje, znajomość między napastnikiem a ofiarą. I tak, największą grupę stalkerów stanowią eks-partnerzy, bo aż 45%. Inna duża grupa stalkerów to znajomi ofiary (22%). Tylko 10% pokrzywdzonych przestępstwem stalkingu nie miało wcześniej żadnych relacji ze swoim prześladowcą.

Badania wskazały, że ofiarami stalkingu w Wielkiej Brytanii, podobnie jak w innych krajach, padają przede wszystkim kobiety (80%). A prześladowcami częściej są mężczyźni.

Stalking w Anglii i Walii

Pierwszym aktem prawnym, który odnosił się do przestępstwa nękania w Anglii i Walii (nie omawiam to Szkocji, która ma oddzielne ustawodawstwo) był  „Protection from Harassment Act 1997„. Użyto tu sformułowania „harassment” czyli „molestowanie”, „napastowanie”,  a nie terminu „stalking”.

Harassment obejmuje szeroki zakres zachowań obraźliwych. Powszechnie rozumiane jest jako powtarzające się zachowania wzbudzające niepokój, wywołujące strach w ofierze.  W świetle tych przepisów ofiara może dochodzić swoich praw również na gruncie prawa cywilnego. Nawet jeśli sprawca nie został skazany wyrokiem karnym. Istnieje wiele rodzajów owego napastowania. Najpopularniejszym rodzajem jest sexual harassment (o podłożu seksualnym),  racial harassment (z uwagi na rasę, pochodzenie). Czy workkplace harassment (napastowanie w miejscu pracy).

Stalking, jako nowe przestępstwo, odrębne od wspomnianego wcześniej napastowania – „harrasment”, wprowadzono do porządku karnego dopiero w roku 2012 na mocy „Protection of Freedoms Act 2012”. Poprzez dodanie nowych sekcji do aktu „Protection from Harassment 1997” tj. sekcji 2A oraz 4A. Nie ma w tym akcie prawnym definicji stalkingu (podobnie z resztą jak w polskiej ustawie). Jednak znajdują się przykłady nękania takie jak obserwowanie, zmuszanie ofiary do kontaktu za pomocą jakichkolwiek środków, w tym mediów społecznościowych, czego efektem jest ograniczenie wolności ofiary, wzbudzenie w niej poczucia, że nieustannie musi być ostrożna.

Stalking w Wielkiej Brytanii – jaka grozi kara?

Najsurowsza kara jak grozi za stalking w Anglii i Walii to 5 lat pozbawienia wolności. Zgodnie z danymi Ministerstwa Sprawiedliwości w roku 2014 tylko 147 osób zostało skazanych za przestępstwo stalkingu określonego w sekcji 4A. Statystyka Izby Gmin donosi, że kara pozbawienia wolności orzekana za stalking jest tu raczej wyjątkiem, nie regułą.

Stalking w UK – jak sobie radzić?

Organy wymiaru sprawiedliwości UK rekomendują ofiarom stalkingu zgłaszanie spraw policji. A co do sposobów postępowania z prześladowcą, to są uniwersalne wszędzie, czyli:

• nie rozmawiaj ze stalkerem, nie odpowiadaj na jego wiadomości, w chodź z nim w żadne interakcje,
• bądź ostrożny co publikujesz w Internecie na swój temat,
• zmieniaj często hasła do poczty elektronicznej i profili społecznościowych,
• zbieraj dowody, notuj date i godzinę niechcianych połączeń,
• jeśli obawiasz się o swoje bezpieczeństwo, zainstaluj monitoring, poproś znajomych lub rodzinę o pomoc.

Więcej pomocnych rad najdziesz tutaj: Jak wezwać stalkera do zaprzestania nękania?

Badania pokazały, że tylko 26,6% przypadków stalkingu zostało zgłoszonych policji. Co niepokojące, aż 43,3% osób, które dokonały zgłoszeń stwierdziły, że policja była „nie za bardzo pomocna” lub też, że nie pomogła im wcale.

I teraz kolejne ciekawe spostrzeżenia za strony National Stalking Helpline, czyli organizacji w UK, która zajmuje się pomocą ofiarom stalkingu. Otóż według NSH, policjanci, którzy przyjmują zgłoszenie od ofiar, nie zawsze raportują to właśnie jako stalking. Lecz jako herassment, czyn o mniejszej wadze. Skupiają się na jednym aspekcie stalkingu takim jak szkody materialne lub też stwierdzą, że nic nie mogą zrobić. Albo, że to w ogóle nie jest sprawa dla policji. Takie spostrzeżenia często słyszę niestety również od swoich klientów, choć nie znam skali tego zjawiska.